Felietony

Szykujemy się do zimy już od kilku tygodni. W nocy z 26 na 27 października weszliśmy w czas zimowy. Zaczynamy bardzo uważnie sprawdzać informacje o cenach opału i energii elektrycznej. Na szczęście od 1 lipca do 31 grudnia obowiązuje maksymalna cena na energię elektryczną dla gospodarstw domowych na poziomie 500 zł/MWh. Gdyby nie było interwencji rządu, cena wynosiłaby 739 zł/MWh. Pojawia się pytanie, co dalej?

Jest już wstępna decyzja nad dalszym zamrożeniem cen na 2025 rok. Podano informację, że Minister Finansów powinien w budżecie „znaleźć” na ten cel aż 6 miliardów złotych. Już jest decyzja, że najubożsi i ogrzewający domy energią elektryczną dostaną bon energetyczny także w 2025 roku.

Obiecująco też brzmi informacja o 40 miliardach złotych z Krajowego Planu Odbudowy, które dotrą do Polski jeszcze w tym roku. Środki mają być przeznaczone między innymi na polskie farmy wiatrowe na Bałtyku (10mld zł), ocieplanie domów i wymianę pieców (3 mld zł). Będą też pieniądze na szpitale onkologiczne i opiekę nad osobami starszymi (4,7 mld zł).

Mając nadzieję, że pogoda się jeszcze poprawi (we wtorek ma być około 20 stopni), a „Kirk” do nas nie dojdzie, pijemy spokojnie poranną kawę. Tydzień temu obchodziliśmy Międzynarodowy Dzień Kawy. Z tej okazji podano nowe dane  dotyczące tej popularnej używki. Produkcja kawy stale rośnie, osiągając już ponad 10 milionów ton rocznie. Codziennie na całym świecie wypijamy ponad 2 miliardy filiżanek kawy. Statystyczny Polak spożywa 2 kilogramy kawy. Włosi biją nas na głowę, bo konsumują około 5 kilogramów. Prawdziwymi rekordzistami zaś są Finowie, którzy spożywają aż 12 kilogramów kawy rocznie.

Przy okazji wspomnianego święta kawoszy opublikowano wyniki badań, które sugerują, że dziennie powinniśmy wypijać 2 filiżanki kawy. Zmniejszamy wtedy  ryzyko chorób kardiometabolicznych, a więc układu krążeniowego, ale też cukrzycy typu 2, insulinooporności, niektórych chorób wątroby i udaru mózgu (aż o 48%!). Naukowcy twierdzą, że konieczne są w tej kwestii dalsze badania i ostrzegają przed przesadą w piciu czarnego napoju. Warto też pamiętać, że mocna herbata również zawiera kofeinę.

W wielu miejscach powódź zniszczyła wszystko. Informacje przekazywane przez stacje telewizyjne pokazują obrazy totalnego zniszczenia. Zburzone lub zalane do pierwszego piętra lub pod sam dach domy, szkoły, przedszkola, pozrywane mosty, przeprawy drogowe, tory kolejowe. Nie ma do dziś w wielu miejscach wody, gazu, elektryczności. Zalane sklepy, punkty usługowe, restauracje, szpitale. Nazwy miast zniszczonych przez wielką wodę wszyscy zapamiętamy na długo. Głuchołazy, Kłodzko, Lądek Zdrój, Stronie Śląskie, Nysa, Lewin Brzeski – to tylko niektóre z nich.

Teraz wielka fala (w niektórych miejscach stany alarmowe przekroczone zostały nawet o trzy metry) idzie na Głogów. Po drodze do morza woda napotka jeszcze kilka miast i wiele mniejszych miejscowości. Stan zagrożenia, alarm przeciwpowodziowy, stan klęski żywiołowej to także słowa, które nieustannie ostatnio słyszymy. Teraz, po wielu latach (powódź tysiąclecia w 1997 i powódź w 2010), wraca dyskusja na temat zbiorników przeciwpowodziowych, polderów zalewowych, wałów, całego systemu, który ma chronić przed powodziami. Wielki zbiornik,  jak ten w Raciborzu Dolnym, mogący pomieścić 185 milionów metrów sześciennych wody,  zapełniony prawie w stu procentach, uratował Wrocław i Opole.

Dziś kończą się wakacje. Jutro dzieci i młodzież rozpoczynają nowy rok szkolny. Uczniowie według Ministerstwa doświadczą siedmiu nowości. To między innymi zmiany programowe – inny wykaz lektur, nauka pierwszej pomocy, grupy na lekcjach religii, mniej dokumentów składanych przez maturzystów, więcej uczniów z Ukrainy, nowe standardy ochrony małoletnich. To, co pewnie najbardziej ucieszy uczniów, to dni wolne: w tym roku szkolnym będzie aż 176 dni wolnych od nauki, w tym 111 jeszcze przed wakacjami. Rok szkolny skończy się 27 czerwca 2025 roku.

W tym tygodniu rząd przyjął projekt budżetu na 2025 rok. Dochody budżetu mają wynieść 632,6 mld złotych. Założono wzrost gospodarczy – 3,9%. Rząd oczekuje wzrostu wpływów z VAT o 50 mld złotych, a z CIT o 9 mld. Inflacja osiągnie 5%. Będą rekordowe wydatki na obronność -186 mld. Wydatki na zdrowie sięgną 220 mld i będą o 31 mld większe niż w 2024 roku. Będą nowe rozwiązania np. „babciowe” i renta wdowia, czyli wydatki, których nie było w 2024 roku. Będzie też, jak co roku,  rewaloryzacja rent i emerytur, trzynastka i czternastka, a także wzrost płac strefy budżetowej o 7%. Przewidziano też „rekordowy’ deficyt na poziomie 289 mld złotych. Minister finansów  tłumaczy, że wynika to między innymi z konieczności spłaty długu zaciągniętego przez poprzedni rząd z tytułu COVID-19.